Wydawca treści Wydawca treści

Użytkowanie lasu

Użytkowanie lasu to korzystanie z jego zasobów – pozyskanie drewna, zbiór płodów runa leśnego, zbiór roślin lub ich części na potrzeby przemysłu farmaceutycznego, pozyskanie choinek, eksploatacja kopalin i wiele innych. Leśnicy umożliwiają społeczeństwu korzystanie z darów lasu, ale w sposób zapewniający mu trwałość.

Rozmiar pozyskania drewna określony jest w planie urządzenia lasu, który sporządzany jest dla każdego nadleśnictwa na 10 lat. Zapewnia on pozyskiwanie drewna w granicach nie tylko nieprzekraczających możliwości produkcyjnych lasu, lecz także systematycznie zwiększających zapas drewna pozostającego w lasach, tzw. zapas na pniu. Krótko mówiąc, leśnicy prowadzą w lasach gospodarkę w sposób zapewniający ich trwałość i możliwość biologicznego odtwarzania.

O wielkości pozyskania drewna decyduje tzw. etat cięć określony w każdym planie urządzenia lasu. Jest to ilość drewna możliwa do wycięcia w określonych drzewostanach na określonej powierzchni  w okresie 10 lat, które obejmuje plan. Dzięki temu, że etat jest niższy niż przyrost drewna w tym samym okresie, następuje stały wzrost zapasu "drewna na pniu" (w Polsce pozyskuje się ok. 55 proc. przyrostu). Ocenia się, że zasobność polskich lasów wynosi obecnie ponad 2,049 mld m sześć. drewna.


Pozyskane drewno pochodzi z:

  • cięć rębnych – usuwania z lasu drzewostanów „dojrzałych"; ich podstawowym celem jest przebudowa i odtworzenie drzewostanów;
  • cięć pielęgnacyjnych (czyszczeń i trzebieży) – usuwania z lasu części drzew uznanych za niepożądane i szkodliwe dla pozostałych drzew i wartościowych elementów drzewostanu;
  • cięć niezaplanowanych – są one konsekwencją wystąpienia klęsk żywiołowych w lasach.

W Nadleśnictwie Człopa  pozyskuje się średniorocznie około 113 tys. m3 drewna, W Nadleśnictwie Człopa  pozyskuje się średniorocznie około 113 tys. m3 drewna z tego około 57 tys. m3 w ramach cięć rębnych i około 56 tys. m3 w ramach cięć pielęgnacyjnych. Zadaniem cięć pielęgnacyjnych jest poprawa warunków wzrostu drzewostanu poprzez usuwanie drzew chorych, wadliwych czy stwarzających nadmierną konkurencję. Natomiast zadaniem cięć rębnych jest przygotowanie miejsca dla nowego pokolenia. To pokolenie, jego skład gatunkowy decyduje o rodzaju rębni, która będzie zastosowana.

Dla gatunków wymagających w młodości osłony przed przymrozkami czy nadmiernym nasłonecznieniem (np. dąb, buk) wykonuje się tzw. rębnie złożone polegające na wycinaniu małych gniazd czy przerzedzaniu drzewostanu.

Dopiero po wzmocnieniu się młodego pokolenia usuwa się resztę starego drzewostanu. Dla gatunków wymagających większego nasłonecznienia (np. sosna, brzoza) wykonuje się zręby zupełne. Powierzchnia takiego zrębu nie przekracza 4 ha, dodatkowo pozostawia się na jego powierzchni kępy starego lasu, których zadaniem jest przyspieszenie regeneracji środowiska leśnego oraz wzbogacenie różnorodności biologicznej. Tak więc potrzeby hodowlane decydują o ilości i jakości pozyskiwanego drewna.